De Bewindvoerders


Landsheren der Nederlanden 1506 – 1598

Karel V
1506 – 1555

Gent, 24 febr. 1500 – San Yuste, 21 sept. 1558.

Zoon van Filips de Schone en Johanna de Waanzinnige Wordt op 25 sept. 1506 vorst van de meeste Nederlandse gewesten, maar de uitoefening van het regentschap wordt opgedragen aan Margaretha van Oostenrijk. Na zijn meerderjarigverklaring wordt hij op 5 jan. 1515 door de Staten-Generaal tot soeverein gehuldigd. Door zijn vertrek naar Spanje in 1517 wordt Margaretha van Oostenrijk op 1 juli 1519 opnieuw landvoogdes. In 1521 was Karel keizer, koning van Spanje en vorst van de meeste Nederlandse gewesten.

In de periode 1526 tot 1539 is Karel V gehuwd met Isabella van Portugal, die hem benevens twee dochters ook een zoon schenkt, Filips II. Vóór zijn huwelijk had hij een dochter verwekt bij Johanna van der Gheynst, dienstbode bij de familie Lalaing te Oudenaarde: Margaretha van Parma. Na zijn huwelijk schenkt de poortersdochter Barbara Blomberg uit Regensburg hem een zoon: Don Juan. Op 15 okt. 1555 doet Karel te Brussel afstand van regering over de Nederlanden. Zijn laatste jaren brengt hij door in een villa nabij het klooster van de eremieten Sint Hiëronymus te San Yuste, waar hij ook sterft.

Filips II
1555 – 1598

Valladolid, 21 mei 1527 – Escorial, 13 sept. 1598.

Zoon van Karel V en Isabella van Portugal. Op 25 oktober 1555 aanvaardt hij het bestuur over Nederlanden. Filips II is achtereenvolgens gehuwd met Maria van Portugal die hem een zoon schenkt: Don Carlos; vervolgens met Maria van Tudor; vervolgens met Elisabeth die hem een dochter schenkt: Isabella; en ten laatste met Anna van Habsburg, moeder van Filips III. In zijn stervensjaar staat hij de zuidelijke Nederlanden af aan zijn dochter Isabella en haar echtgenoot Albrecht van Oostenrijk.

Landvoogden der Nederlanden 1507 – 1592

Margaretha van Oostenrijk (van Savoye) 1507-1515 & 1519-1530

Brussel, 10 jan. 1480 – Mechelen, 1 dec. 1530

Enige dochter van keizer Maximiliaan I en van Maria van Bourgondië. Ze wordt door haar vader benoemd tot landvoogdes der Nederlanden tot de meerderjarigverklaring van Karel V. Later wordt ze opnieuw landvoogdes tot haar dood.

Maria van Hongarije
1530-1555

Brussel 15 sept. 1505 – Cigalos 18 okt. 1558.

Dochter van Filips de Schone en Johanna van Aragon; jongere zuster van Karel V. Na de dood van Margaretha van Oostenrijk, door Karel V aangesteld als landvoogdes. Op 25 okt. 1555 legt ze tegelijk met Karel V de regering over de Nederlanden neer.

Emanuel Philibert, hertog van Savoye
1555 – 1559

Chambéry, 8 juli 1528 – Turijn 30 aug. 1580.

Zoon van Karel III en benoemd tot gouverneur en kapitein-generaal van de Nederlanden. Dit was een concessie aan de Nederlandse hoge adel.

Margaretha van Parma
1559-1567

Oudenaarde, eind juli 1522 – Ortona, 18 jan. 1586.

Onwettige dochter van Karel V en Johanna van der Gheynst. Door Filips II benoemd tot landvoogdes der Nederlanden. Ingevolge de zendig van Alva vraagt en verkrijgt ze ontzetting uit haar ambt.

Ferdinand Alvarez de Toledo, hertog van Alva
1567-1572

Piedrahita, 29okt. 1507 – Lissabon 11 dec. 1582.

Telg uit het geslacht Alvarez de Toledo. Na de beeldenstorm door Filips II naar de Nederlanden gezonden om de opstandige beweging te onderdrukken. Na zijn onbuigzaam optreden en tegenkanting tegen een algemeen pardon wordt de “IJzeren Hertog” door Filips II vervangen.

Juan de la Cerda, hertog van Medina Celi
1555 – 1559

ca 1530 – Madrid, 29 mei 1594.

Spaans staatsman, in 1571 door Filips II benoemd tot landvoogd der Nederlanden, maar door omstandigheden pas in 1572 in functie. Ingevolge voortdurende twisten met Alva omtrent matiging wordt hij op 28 juli 1573 ontslagen uit zijn ambt.

Don Luis de Requesens y Zuniga
1573-1576

Barcelona, 25 aug. 1528 – Brussel, 5 maart 1576.

Spaans veldheer. Door Filips II benoemd tot landvoogd der Nederlanden tot aan zijn plotselinge dood.

Don Juan van Oostenrijk
1576-1578

Regensburg, 24 febr. 1547 – Bouge, 1 okt. 1578.

Onwettige zoon van Karel V en Barbara Blomberg. Door Filips II benoemd tot landvoogd der Nederlanden. In 1577 wilden de Staten-Generaal hem niet langer erkennen en benoemden zelf een landvoogd, Mattias van Oostenrijk. Overlijdt te Bouge aan Tyfus na Farnese tot opvolger te hebben aangewezen.

Alexander Farnese, hertog van Parma
1578 – 1592

Rome, 27 aug. 1545 – Atrecht, 3 dec. 1592.

Zoon van Ottavio Farnese en Margaretha van Parma.Na de dood van Don Juan door Filips II benoemd tot landvoogd der Nederlanden. Hij overlijdt op weg naar Frankrijk waar hij zijn leger moest vervoegen.

Mattias van Oostenrijk (later Duits Keizer)
1577-1581

Wenen, 24 febr. 1557 – Wenen, 20 maart 1619.

Derde zoon van Keizer Maximiliaan II. Door de Staten-Generaal tot landvoogd der Nederlanden benoemd, maar keert in 1581 naar Oostenrijk terug.

Frans van Valois, hertog van Anjou
1581-1584

Saint-Germain-en-Laye, 18 maart 1554 – Château-Thierry, 10 juni 1584.

Vierde en jongste zoon van Hendrik II van Frankrijk en Catharina de Médicis. Tijdens de onzekere condities in de Nederlanden gedurende de opstand tegen de Spaanse overheersing, roept hij zichzelf uit tot hertog van Brabant en graaf van Vlaanderen, maar zijn titels bleven ten zeerste betwist en onecht.

Robert Dudley, graaf van Leicester
1585 – 1587

24 juni 1533 – Cornbury, 4 sept. 1588.

Zoon van de hertog van Northumberland, Engels krijgs- en staatsman. Wordt eind 1585 door Elisabeth aan het hoofd van een Engels hulpleger naar de Nederlanden gezonden, waar hij door de opstandige gewesten tot landvoogd wordt benoemd. In 1587 worden hem alle soevereine bevoegdheden ontnomen.