Christoffel Plantijn zou het zo kunnen gezegd hebben : Als grote drukker uit Antwerpen kan ik niet anders dan de uitvinding van de boekdrukkunst door Johannes Gutenberg uit Mainz toe te juichen¦ of is het misschien Laurens Janszoon Coster uit Haarlem geweest? Zo staat het toch vermeld in een Keulse kroniek uit 1499. De eigenlijke naam van Gutenberg is Johann Gensfleisch. Hij wordt geboren in 1394 of 1395 en leeft tot 1468. De discussies laaien soms hoog op. In alle geval is het onze landgenoot, Dirk Martens die bij ons het eerste boek drukt. Hij komt uit Aalst en leeft van 1450 tot 1534.

Het spreekt vanzelf dat naast de papierbereiding, het drukken zelf heel wat werk vraagt aan tal van gezellen in het atelier. Vandaar misschien ‘een gezellige drukte’? Maar ernstig nu: De boekdrukkunst is één van de steunpilaren bij het verspreiden van wat men de nieuwe religie noemt. Het boek brengt heel wat nieuwe ideeën bij de mensen¦ vandaar dat men de wereld met een kritische geest gaat bekijken.

De periode van 1492 tot 1614 staat bekend om haar ontdekkingsreizen. In Zuid-Europa zijn de havens van de Middellandse Zee drukke handelssteden. De zeevaarders zoeken naar nieuwe zeevaartroutes. Het beter gebruik van het kompas helpt hen op hun gewaagde tochten. Koene zeevaarders trotseren storm en tegentij om nieuwe horizonten te ontdekken. Iedere keer dat een schip behouden terugkeert van verre, soms jarenlange reizen, is het beladen met nieuwe, ongekende producten, specerijen en rijkdom. Alle zeevaart-naties haasten zich dan ook om een zeewaardige vloot samen te stellen en zo een graantje mee te pikken van de rijkdom.

Spaanse en Portugese zeevaarders trekken de wereld open en verruimen onze blik tot ver voorbij de gekende horizonten.

Zo ontdekt Fernando Magelhaes uit Portugal in 1520 de doorgang naar de Stille Oceaan tussen de Vuurlanden en Zuid-Amerika

Christoffel Columbus die voor de Spanjaarden vaart, landt op 12 oktober 1492 op de Bahama-eilanden . De exploratie van Amerika neemt een aanvang.

Vasco da Gama vindt tussen 1497 en 1499 vanuit Lissabon de zeeweg naar Indië

Door ongelukkige omstandigheden verliest Brugge zijn diepgang als ‘zeehaven’. Dat komt Antwerpen zeker ten goede. Zelfs vanuit het kleine Nieuwkerke is er handelsbedrijvigheid met de nieuwe Metropool.

Heel wat lakenhandelaars uit het Westkwartier huren er in de 16de eeuw een loods om hun koopwaar, hoofdzakelijk ‘saai en baai’ te verkopen. Op de vele markten gonst het van bedrijvigheden. Voedingswaren zoals vlees en vis, worden er dagelijks vers aangevoerd en aan de man of vrouw gebracht.

“Mijn naam is Vedastus du Plouich. Ik ben als mathematicus en landmeter werkzaam in het Westkwartier. Mijn collega en voorloper Gerardus Mercator heeft prachtig cartografisch werk geleverd, vooral in Leuven en Duisburg in Duitsland. Straks ziet u afbeeldingen van zijn Wereldkaart uit 1587 en van de kaart van het Graafschap Vlaanderen uit 1590. Gerardus Mercator heet eigenlijk Gerhard De Kremer en is in 1512 geboren te Rupelmonde. Hij overlijdt op 2 december 1594.”

De “Leo Belgica”, een andere naam voor de 17 Provinciën uit de 16de eeuw, zien we hier afgebeeld. We vinden er de Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden uit de Habsburgse periode op terug. Zij vormen beiden een belangrijk deel van de reeds gekende wereld. De samenvoeging van de 17 Verenigde Provinciën wordt verwezenlijkt door de Bourgondische hertogen. Het blijft vooral een kunstmatige samensmelting van gebieden die heel weinig met elkaar gemeen hebben.

Het Graafschap Vlaanderen is een belangrijk deel van de Zuidelijke Nederlanden. De grote rijkdom maakt het aantrekkelijk voor vriend en vijand.

Door de ontdekkingsreizen leert men steeds andere delen van de wereld kennen. Door beoefening van de driehoeksmeetkunde worden de kaarten steeds juister getekend.